Usher Sendromu

Tanım

Usher Sendromu, işitme kaybı ve ilerleyici görme kaybı (retinitis pigmentosa) ile karakterize, otozomal resesif geçişli kalıtsal bir hastalıktır. Bazı tiplerinde denge bozuklukları da görülür. Hem işitme hem de görme duyusunu etkileyen en yaygın genetik hastalıktır.

Genetik Mekanizma

Usher Sendromu, en az 11 farklı gendeki mutasyonlardan kaynaklanır. Bunlar arasında MYO7A, USH1C, CDH23, PCDH15, USH2A, VLGR1 ve CLRN1 genleri bulunur. Bu genler, iç kulak ve retina hücrelerinde hücre iskeleti, hücre bağlantıları ve sinyal iletiminde rol oynar. Mutasyonlar, işitme ve görme hücrelerinin fonksiyonunu bozarak hastalığa yol açar.

Epidemiyoloji

Usher Sendromu, yaklaşık 1:25.000 sıklıkla görülür. Konjenital sağırlık vakalarının %3-6'sını oluşturur. Her iki cinsiyeti de eşit etkiler.

Klinik Bulgular

Usher Sendromu üç ana tipe ayrılır:

• Tip 1: Doğuştan ileri derecede işitme kaybı, çocuklukta başlayan retinitis pigmentosa, denge bozukluğu.
• Tip 2: Orta derecede işitme kaybı, ergenlikte başlayan retinitis pigmentosa, denge normal.
• Tip 3: Progresif işitme kaybı, değişken yaşta başlayan retinitis pigmentosa, denge sorunları değişken.

Retinitis pigmentosa, gece körlüğü ve periferik görme kaybı ile başlar, ilerleyici tünel görmeye ve körlüğe yol açar.

Tanı Yöntemleri

Tanı, odyolojik testler, göz muayenesi (elektroretinografi dahil), denge testleri ve genetik analizle konur. Aile öyküsü de tanıda yardımcıdır. Yenidoğan işitme taraması ve genetik testler erken tanı sağlar.

Tedavi ve Yönetim

Kesin tedavisi yoktur. Tedavi semptomlara yöneliktir:

• İşitme kaybı: Koklear implantlar, işitme cihazları.
• Görme kaybı: Düşük görme rehabilitasyonu, yardımcı cihazlar.
• Denge bozukluğu: Fizik tedavi.
• Psikososyal destek: Eğitim ve sosyal entegrasyon.

Genetik danışmanlık önerilir.

Prognoz

İşitme ve görme kaybı ilerleyicidir. Erken rehabilitasyon, eğitim ve destekle yaşam kalitesi artırılabilir. Tam körlük ve sağır olma riski yüksektir.

Araştırmalar ve Güncel Gelişmeler

Gen tedavisi, kök hücre tedavisi ve retina implantları üzerine çalışmalar devam etmektedir. Özellikle USH2A ve MYO7A genlerine yönelik gen tedavisi umut vaat etmektedir.

Kaynaklar

• Mathur P, Yang J. Usher syndrome: Hearing loss, retinal degeneration and associated abnormalities. Biochim Biophys Acta. 2015;1852(3):406-420.
• OMIM Entry - #276900 - USHER SYNDROME, TYPE 1
• Genetics Home Reference. Usher syndrome. NIH.
• Reiners J, Nagel-Wolfrum K, Jürgens K, Märker T, Wolfrum U. Molecular basis of human Usher syndrome: deciphering the meshes of the Usher protein network provides insights into the pathomechanisms of the Usher disease. Exp Eye Res. 2006;83(1):97-119.